Otwarcie pracowni edukacyjno-wystawienniczej „Efekty więziennej izolacji”
Pracownia powstała w Instytucie Nauk
Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego.
Stanowi ona swoisty punkt muzealny, w którym znajdują się eksponaty
prezentujące wytwory osób pozbawionych wolności – zarówno te o charakterze
melioratywnym (m. in. wykonane przez skazanych obrazy, rzeźby, wiersze), jak
również pejoratywnym (własnoręcznie skonstruowane narzędzia do wykonywania
tatuaży, przedmioty służące do uszkodzeń ciała, samookaleczeń itp.).
W pracowni znajduje się także „sztuczna cela”, zaprojektowana na wzór więziennego pomieszczenia mieszkalnego, z pryczą, stolikiem, krzesłami, szafkami, a także uposażeniem skazanych (ręcznik, uniform, obuwie itp.).
Ekspozycja należy do prywatnych zbiorów dra Mariusza Snopka, który tworzy ją od 2006 roku. Od tego czasu zdołał pozyskać obszerną kolekcję więziennej twórczości (ponad 1000 eksponatów), co skłoniło go do otwarcia prawcowni. Doktor Snopek jest jej kierownikiem i opiekunem.
Pracownia ta, na co warto zwrócić uwagę, jest pierwszym i jedynym obiektem tego typu nie tylko w kraju, ale i Europie. Wszelkie muzea więziennictwa (jedno w Polsce, drugie w Danii) znajdują się na terenie zakładów karnych, nasze zaś jest ulokowane w środowisku otwartym dla społeczeństwa. Stanowi więc miejsce, gdzie twórczość skazanych przekroczyła – dosłownie i w przenośni – mury więzienia.
Pozytywne wytwory osadzonych stanowią zdecydowaną większość prezentowanych eksponatów. Liczne rękodzieła, rzeźby, obrazy czy też wiersze wzbudzają duże zainteresowanie i przybliżają odbiorców do pracy resocjalizacyjnej, jak również do twórczości osób pozbawionych wolności. Nie mniejsze zaciekawienie wzbudzają gabloty z negatywnymi wytworami. W obrębie zakładów karnych ma ona oczywiście formę nielegalnej działalności skazanych. Tworzą oni rzeczy, które w myśl obowiązujących przepisów są zabronione i – podczas kontroli dokonywanej przez więzienników – konfiskowane. Niebezpieczne, ale zarazem intrygujące są własnoręcznie skonstruowane narzędzia do tatuowania, okaleczania czy przemycania niedozwolonych substancji.
Do tej pory część eksponatów zgromadzonych w pracowni prezentowana była w formie mobilnej w wielu instytucjach zewnętrznych (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Wrocławski, Muzeum Mazowieckie w Płocku itp.), jak również kilkukrotnie w Uniwersytecie Opolskim. Wzbudzało to olbrzymie zainteresowanie społeczności lokalnej zakładamy więc, że pracownia prezentująca ogólnodostępną, bardzo specyficzną ekspozycję przyczyni się do popularyzacji regionu..
Wraz z uruchomieniem pracowni powstał punkt dydaktyczny, który służyć ma edukacyjnym spotkaniom z ekspertami. Zaproszeni goście z ośrodków akademickich oraz praktycy penitencjarni będą dzielić się swoją wiedzą z przybyłymi gośćmi. Planowane wycieczki licealistów mają ich zachęcić do podjęcia studiów w naszej uczelni, zaś studentów – zachęcić do poszerzania wiedzy w zakresie nauk humanistycznych, społecznych i kulturowych.
***
Osobą, która zainicjowała powstanie pracowni jest dr Mariusz Snopek (1983 r.), do którego należy kolekcja wytworów więziennych. Do Opola przybył w 2007 roku z województwa kujawsko-pomorskiego. Jest doktorem nauk społecznych, adiunktem zatrudnionym w Instytucie Nauk Pedagogicznych UO, jak również specjalistą penitencjarnym w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej w Opolu.
Jest autorem trzech monografii autorskich, pięciu prac redagowanych i współredagowanych oraz około 40 artykułów naukowych opublikowanych w czasopismach i monografiach krajowych i zagranicznych. Jest biegłym sądowym Sądu Okręgowego w Opolu, członkiem Rady Terenowej Okręgu Opolskiego do Spraw Społecznej Readaptacji i Pomocy Skazanym oraz członkiem Zespołu Pedagogiki Resocjalizacyjnej Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk i Polskiego Towarzystwa Penitencjarnego.
Inicjator i koordynator porozumienia o współpracy zawartego pomiędzy Instytutem Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego, a Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej w Opolu. Szkoleniowiec służby więziennej. Wielokrotnie zapraszany na wykłady otwarte do różnych placówek w kraju i za granicę. Uczestnik zagranicznego stażu w Instytucie Służby Więziennej w Kijowie.
Popularyzator nauki, organizator w murach macierzystej uczelni takich przedsięwzięć, jak koncerty zespołów więziennych oraz spektakli teatralnych, spotkań z więziennymi klubami literackimi czy też wykłady otwarte z udziałem osób pozbawionych wolności.
Został odznaczony przez Ministra Sprawiedliwości brązową odznaką „Za zasługi w pracy penitencjarnej” (2019) oraz nagrodą pierwszej kategorii rektora Uniwersytetu Opolskiego za profesjonalizm i wzorcową pracę na stanowisku badawczo-dydaktycznym (2019 oraz 2021).